Daguitstap Baarle - Merksplas kolonie

zaterdag 17 augustus 2024

Baarle is het merkwaardigste dorp ter wereld: 30 stukjes Nederland en België die in elkaar verweven zijn. Het is een dorp met een unieke enclave situatie.
Een enclave is een deel van een staat dat geheel wordt omsloten door grondgebied van een andere staat. Wereldwijd zijn er nog 64 en Baarle-Hertog-Nassau noemt zich terecht ‘World Capital of Enclaves’.
Het belgische Baarle-Hertog bestaat uit 22 enclaves, 748 ha groot met ongeveer 2700 inwoners. Het Nederlandse Baarle  Nassau heeft een oppervlakte van 7641 ha met 6700 inwoners.De grens loopt kriskras door wegen, huizen en tuinen. In de bebouwde kom van Baarle worden de grenzen van de enclave overal zichtbaar gemaakt met behulp van speciale stoepstenen en aluminium plaatjes in het wegdek. Ook de nationale driekleur die op de huisnummerbordjes is weergegeven, geeft aan of je in België of in Nederland bent. De plaats van de voordeur bepaalt het land waar je woont.

Lees meer over de geschiedenis van Baarle: www.visitbaarle.com/informatie/geschiedenis

In de voormiddag doen we na een ontbijtje in ‘den Engel’ een wandeling van 1,5 uur door Baarle.We nemen daar ook het middagmaal.

In de middeleeuwen was ‘den Engel’ een pleisterplaats voor postkoetsen. In 1933 werd de herberg uitgebreid met een bioscoop en feestzaal. Tijdens de bevrijding van Baarle in 1944 werd ‘den Engel’ verwoest maar met Pasen 1950 in al haar glorie heropend. De 22 gebrandschilderde ramen zijn van de Vlaamse glazenier professor Jan Huet die daaraan werkte van 1960 tot 1970.

Na de middag gaan we naar de Merksplas-kolonie. Vijf gidsen maken met ons een cultuurhistorische wandeling van 3 km.
In 1815 wordt Napoleon verslagen en Willem I komt aan de macht in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Hij botst op  grote problemen zoals torenhoge werkloosheid en armoedecijfers met een lege staatskas en een wankele maatschappelijke orde. Johannes van den Bosch, een generaal met veel ervaring in Nederlands-Indië, komt met een plan om de armoede terug te dringen: de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid. Er werden tussen 1818 en 1825 
zeven koloniën opgericht. Wortel als vijfde en Merksplas als zevende. Al snel  ontstond onderscheid tussen vrije en onvrije koloniën. In de onvrije worden mensen gedwongen opgenomen en leven in een systeem van orde en strenge discipline. Dit zijn meestal gestrafte criminelen, bedelaars en zwervers.
In 1830 komen Merksplas en Wortel bij de Nederlanden en ze worden in 1842 failliet verklaard. In 1870 koopt de Belgische Staat het domein op en vernieuwt de gebouwen. Ze worden in eerste instantie gebruikt als rijksweldadigheidsgesticht, vooral voor psychiatrische patiënten. Na 1945 worden er opnieuw landlopers opgevangen.In 1993 komt er een einde aan het systeem omdat landloperij niet meer strafbaar is. 
In 1997 werd het Kempisch Landschap opgericht om bedreigde landschappen te bewaren. Via allerlei (subsidie-)projecten zorgt Kempisch Landschap ervoor dat de koloniën stilaan uitgroeien tot een aantrekkelijk toeristisch gebied. 
In 2021 worden de Koloniën van Weldadigheid met hun typisch cultuurlandschap ingeschreven op de Unesco Werelderfgoedlijst, samen met de Nederlandse koloniën: Frederiksoord, Wilhelminaoord en Veenhuizen.

Inschrijven en betalen van 50 euro / persoon kan uiterlijk tot 29 juni met vermelding van je clubnummer, je opstapplaats en ‘Baarle’. Controleer vooraleer te betalen de status van je aanvraag op de website via ‘mijn inschrijvingen’. Betaal pas als je niet op reserve staat.

Vertrek

7u30 : op perron 15 van de Lijn, Diestsepoort te Leuven.
7u45 : te Heverlee via Kapeldreef, aan het domein Arenberg III, aan buslijn 2

Je kan die dag gebruik maken van de parking vlakbij tussen computerwetenschappen 
en het IMEC-gebouw, toegangscode: 82629#
In deelnemersprijs begrepen: bus, ontbijt, middagmaal met twee soft dranken en de gidsen.

Het reisteam Liesbeth, Marijke, Yvette en Annemie